دسته: به شی سورانی ، هه ورامی ، شکاک و…

پرسیار/حوکمی نوێژ نەکەر چیە ؟ ئایا نوێژ نەکەر کافرێکی موشریکە؟

بسم اللە الرحمن الرحیم ، وصلاة وسلام علی رسول الله ، اما بعد

بەڵێ کەسی نوێژ نەکەر یان کەسێکـــ بەئەنقەسـت لەبەر تەمبەڵی نەیکا کافرە!

بەپێی ئەم بەڵگانە

پێغەمبەری خوا علیه صلاة وسلام ئەفەرموێ:العَهْدُ الَّذي بيننا وبينهم الصَّلاةُ ، فمَن تركَها فَقد كَفرَ[۱] . واتە: پەیمانی نێوان مرۆڤــ و اللە تعالی نوێژە، ئەوەی نوێژ تەرکــ بکا کافر بەڕاستی کافرە.

ئیجماعی سەحابەکانـی لەسەرە کــە هیچ خیلاف نیە کە نوێژ نەکەر کافرە! بەپێی ئەم بەڵگەیە کە عبداللە ی کوری موقەیلی اللە لێی ڕازی بێ کە ئەفەرمووێ ‌: «كان أصحابُ محمَّدٍ صلَّى اللهُ علَيهِ وسلَّمَ لا يرونَ شيئًا من الأعمالِ تركُه كفرٌ ، غيرَ الصَّلاةِ‌ » [۲]

ئەمەش بەڵگەیە لەسەر ئەوەی هەرکاتێکــ سەحابەکانی پێغەمبەری خوا علیه صلاة وسلام نوێژ نەکەریان بینیبایە (تارك الصلاة) ڕاستەوخۆ ئەو کەسەیان کافر ئەکرد ، بەڵام ئەگەر زەکات نەدەریان بینیبایە یان کەسێک ڕۆژووی نەئەگرت ئەوکەسەیان کافر نەئەکرد..!

هەندێکـ کەس ئایەتێکـ ئەکەنە بەڵگە ئەمانە ڕەت ئەکەنەوە ئەم ئایەتە ئەکەن بە دەلیل کە لەسورەتی النساء آية ۴۸ خوای گەورە ئەفەرمووێ (إِنَّ ٱللَّهَ لَا يَغْفِرُ أَن يُشْرَكَ بِهِۦ وَيَغْفِرُ مَا دُونَ ذَٰلِكَ لِمَن يَشَآءُ ) واتە : خوای گەورە لەکەسێکـ خۆش نابێ کە شرکی کردووە بەڵام لەوانەی تر خۆشەبێ (ئەگەر تۆبەش نەکەی)

ئێمەش ئەو ئایەتە ڕەتناکەینەوە تەواوە ڕاستیشە بەڵام با پسیارێ بکەین ئایا نوێژ نەکردن شرکە؟ بەڵێ شیرکە نوێژ نەکردن چونکە خوای گەورە ئەفەرمووێ لەسوورەتی الروم آية ۳۱ : (وَأَقِيمُوا۟ ٱلصَّلَوٰةَ وَلَا تَكُونُوا۟ مِنَ ٱلْمُشْرِكِينَ) واتە :نوێژ بکەن یەکێکـ مەبن لە موشریکەکان (واتە نوێژ نەکەی مووشریکی !)

هەروەها حەدیسێکی تر هەیە کە جابری کوری عبداللە بۆمان ئەگێرێتەوە ئەفەرمووێ گوێم لە پێغەمبەری خوا بوو علیه صلاة وسلام فەرمووی : بينَ الرجلِ وبينَ الشركِ والكفرِ تركُ الصلاةِ » [۳] واتە: لەبەینی پیاوێک و شیرک و کفرا نوێژ نەکردنە (واتە نوێژ نەکردن تارك الصلاة کوفر و شیرکە!)

هەروەها پێغەمبەری خوا علیه صلاة وسلام ئەفەرمووێ: مَنْ تَرَكَ صَلَاةَ الْعَصْرِ ، فَقَدْ حَبِطَ عَمَلُه.[۴]واتە: هەرکەسێ نوێژی عەسر نەکات ، کردەوەکانی بەتاڵ بۆتەوە.!

بەپێی ئەم حەدیسە و ئەگەر وردبینەوە خوای گەورە لە قورئانا ئیسباتی کردوە کە تەنها مووشریک و کافر کردەوەکانیان بەتاڵ دەبێتەوە، هەندێ عولەمەیان فەرموویانە ئەوەی نوێژی عەسر نەکات لەبەر تەمبەڵی و بەئەنقەست کافرە هەندێکی تریش دەفەرموون تەنها کردەوەی ئەو ڕۆژەی بەتاڵ ئەبێتەوە ..

حوکمی نوێژ نەکردن لەلای چوار مەزهەبەکە :

• لەمەزهەبی ابو حنیفە حوکمی نوێژ نەکەر ئەوەیە حەپس بکرێت و لێ بدرێت بە قامچی هەتا نوێژ ئەکات.
• لەمەزهەبی ئیمامی مالک و ئیمامی شافعی حوکمی نوێژ نەکەر ئەوەیە پێویستە بە نوێژ نەکەر بوترێ نوێژ بکە هەتا سێ ڕۆژ مەجالی ئەدرێتێ ئەگەر نەیکرد پێویستە لەلایەن حاکمەوە حوکمی کوشتن بەسەر نوێژ نەکەر بسەپێنرێ کوشتن بە شمشێر.
• لەمەزهەبی ئیمامی احمدی بن حنبل نوێژ نەکەر کافرە حوكمی کوشتنە ئەگەر تۆبە نەکات و نوێژ نەکات ….واللە ٲعلم

کافر ۵ به شه: الذين هادوا والصابئين والنصارى والمجوس والذين أشركوا (حج/۱۷) موشریکه کان ده سته یێک له کافرانن وه جیاوازن له ۴ دسته ی دیکه.

---

[۱] رواە الترمزي (۲۶۲۱) وابن ماجة ، وٲحمد

[۲] صحيح الترمزي (۲۶۲۲)

[۳] صحیح مسلم ۸۲

[۴] صحيح البخاري (۵۹۴)

هەموو دین لای  به شێک له قەومی کورد ئەمەیە…

هەرچی دەکەیت بیکە! کوفر بکە ، شرك بکە ، زینا بکە ، دزی بکە ، ڕیبا بخۆ ، عەرەق بخۆ ، سوکاتی بە مزگەوت و موسڵمانان بکە ، ڕیش بسوتێنە ، نیقاب بدڕێنە ، سەربازی بۆ کوفر بکە ، حەرامکراوەکانی الله حەلال بکە و حەلالەکانی حەرام بکە…

لەگەڵ ئەوەش! نوێژێکی عادەتی بکە کە لە باب و باپیرانیان بۆیان ماوەتەوە! مانای یەك کەلیمەش نازانن کە لە نوێژەکە دەیڵێن! بەڵکو هەمووی هەر بە هەڵە دەخوێنن!!!

هەموو ئەوانەی سەرەوە بکە ، بەس بە مەرجێك بەرگری لە نیشتیمان و خاکەکەت بکە!

ئەوە ئەگەر تۆ بکوژرێیت شەهیدی! لەگەڵ پێغەمبەران و شەهیدان حەشر دەکرێیت و بێ حیساب و کیتاب دەچیتە ناو بەهەشت!!!

ئەگەرچی خاك و نیشتیمانەکەشت سەرکردەکەی طاغوت بێت و دژی ئیسلام بێت و زینا و شرک و کوفر و ریبا و عەرەق و دژایەتی ئیسلامی بە ئاشکراش تێدابێت…

لاالەالاالله … ناوی ئەو دینەشیان ناوە ((ئیسلام)) پەنا بە الله…

هەر عەمامە بەسەر بوو هاتە سەر شاشەکان و دەستی کرد بە گریان، بۆچی گریانتان نایەت بۆیان

ئا : سيروان مه ريواني

پروفیسور دوکتوره عافیه صدیقی ساله هایه له ژیر ده یان جوره ئه شکه نجه دا به بی تاوان له سجنی ئه مریکادایه، روژانه ده یان هاوڵاتی و مندالی موسلمان له پاکستان و سوریه و سومال و مالی و…  لە دەرئەنجامی بۆردومان کردن دهکوژرین….

ئەوە هاوڵاتی و مناڵانی موسلمان بە بۆردومانی فرۆکەی سیکولاره کان و حوکومەتە مورتەدەکانی خەلیج و.. رۆژانە بە بەردەوام ئەبینین کە له عێراق و سوريا و يه مه ن و سومال و ئه فغانستان و پاكستان و ميسر و ئه الجزائير و….  ئەسوتێنرێن…

ئەمە سەیر نیە و یەکەمجار نیە.. سەیر ئەوانەن کە خۆیان بە پێشەوای دینی و عالمی ئومەت ئەزانن !! بۆ بێ دەنگن و کەسیان لەم ئاستەدا رۆژێك نەبوو دەنگی لێوە بێت ؟؟!

سەیر ئەوەیە کە که سانیک لەتۆڵەی سوتاندنی هەزارەها ژن و مناڵی موسلمان فرۆکەوانە ئەردەنیەکە ( موعاز کەساسبە )ی سوتاند ، هەر عەمامە بەسەر بوو هاتە سەر شاشەکان و دەستی کرد بە گریان ، گریانێکی بەخۆر بۆ موعازی مورته د ؟!! سەیر ئەوەیە کەسیان نابینین بێن تەنها رۆژێك و تەنها جارێك ، یەك فرمێسك بۆ ئەم خەلکە بێ تاوانە ، بۆ ئەم مناڵە پەپولانە بڕێژن …؟

تۆ بڵێی شێخ ئەبو محمدی مەقدیسی جارێك لەجاران بێتەوە سەر تەلەفزیۆنی (( ئەردەنی تاغوت )) و کە گریا بۆ موعاز کەساسبە .. بۆ ئەم مناڵانەش بگریەت ؟!! یان هەموو گریانەکان بوغز و قینە لە جیهادو و حەسادەتە لە مەزنی و گەورەی موجاهیدان ، یان ئەبێت چی تر بێت..

بۆ مەگەر سوتان هەر سوتان نیە ؟! موعازی فرۆکەوان ، فرۆکەوان بوو .. کە بۆی گریان .. بەلام ئەم مناڵانە خۆ هیچ تاوانێکیان نیە ، بۆچی گریانتان نایەت بۆیان ؟!!

په یامێک بۆ به کرێگیراوه کانی ئه مریکا و ناتو( حیزبه سیکولار و مورته ده کاتی کوردستان)

ئا: کارزان شکاک

بـزانن ئەى ئەوانەى كە هاتـوون بۆ كوشتارى يه‌كتاپەرستان لە سەحەوات و بێـدینە هەڵگەڕاوەکان ئائه‌مانە شێری برسین کە گەڕاونه‌تەوە بۆ خواردنی لاشەی داگیرکەران و به کرێ گیراوه کانیان ، وە باش بزانن کە تیروره کانتان و کـەره‌ستە جەنگییه‌کانتان هیـچ نییە بەلامانەوە و هه‌ر تێك دەشکێت و‌ دەکەوێتە ژێـرپێمانەوە لە گـۆڕه‌پانـی کوشتاردا, وه چاک بزانن کە هاوکاريه‌كانتان له ‌ڕێـگه‌ی صدام حسین و سیکولاره جیهانیه کانه وه  هیچ سودێکتان پێ ناگەیەنێت و تەنها بارگرانییە بۆتان و داخێـک ده‌بێت لە سه‌ر دڵە بۆ گه‌نه‌كانتان وه چه‌ندین بـه‌ڵێنمان پێدان وە ڕاستگۆیشین بەرامبەر پە یمانەکانمان کە داهاتووتان پڕئێش و توندتر دە بێت بە  ویستی خوای پەروەردگار

بو مه لا دروزنه کان و به شوینکه وتوانی ئه م بانگخوازانه ی له‌سه‌ر ده‌رگاكانی دۆزه‌خ

ئا: که یوان مه ریوانی

به شوینکه وتوانی ئه م بانگخوازانه ی له‌سه‌ر ده‌رگاكانی دۆزه‌خیش ده لیم: ئه‌ی بی ئاگا، ئه‌ی داماو، ئه‌ی هه‌‌ڵخه‌ڵه‌تێنراو، ئه‌ی ترسێنراو، ئه‌ی گوناهبار، ئه‌ی ئه‌و كه‌سه‌ی كه‌ جیاوازی ناكه‌ی له‌ نێوان زانا ره‌بانیه‌كان و ئه‌و زانایانه‌ی له‌سه‌ر ده‌رگاكانی دۆزه‌خن: ئه‌وه‌ بزانه‌ كه‌به‌ناو زانای سه‌ر شاشه‌ی ته‌له‌فیزیۆنی ولاته سیکولاره کان زانای ره‌بانی نیه‌، به‌لكو زانای شه‌یتانیه‌ (بانگخوازانێكن له‌سه‌ر ده‌رگاكانی دۆزه‌خ)، هه‌روه‌ك چۆن پێغه‌مبه‌رصلی الله علیه‌ وسلم بۆمان وه‌صف ده‌كات، وه‌ هه‌ركه‌سیش دوایان بكه‌وێت به‌هیچ شوێنێك ناگات، الا له‌گه‌‌ڵیان به‌ره‌و دۆزه‌خ به‌رێ ده‌كرێت، ئه‌وه‌ بزانه‌ كه‌ له و‌ڵاته سیکولاره کان زانا ره‌بانیه‌كان رێگه‌یان پێ نادریت بێنه‌ سه‌ر شاشه‌كانی ته‌له‌فیزیۆن، له‌به‌ر ئه‌وه‌ی ئه‌وان رازی نین‌ له‌ تاغوتان و یه که م وشه یان کوفر کردنه به طاغوت و بانگه وازکردنه به ره و ئه هلی سوننه تی ئیسلام بوون و ئه هلی الجماعة موسلمانان بوون.

‌ تاغوتان رێگه‌ به بانگخوازی میكیاج و بۆقی خویان ده‌ده‌ن بێته‌ سه‌ر شاشه‌ی ته‌له‌فیزیۆن كه‌ له‌ تاغوتان رازیه‌ و خزمه‌تیان پێده‌كات و ڕێگەكانی فەساد وڕەوشتی خراپەكارەكان بو خه لکی ئاسائی و عادی ده که ن، و جه ماوه ری خه لکیان بو گه وج ده کات و جه ماوی خه لکی ملکه جی تاغوتان ده کات و خه لکی رازی ده کات که حوكم لەناو خەڵكیدا بە باتڵیک وه ک سیکولاریسم بکریت، و ستەمیان لێبکریت و دەستدرێژی بکریته سەر مافە ئیسلامیه كانیان و، بیانكەن بە بەندە له ژیر دروشمی به ره ‌ڵایی و سیکولاریسم و دیموکراسی و نه ته وایه تی و کوردایه تی و عه ره بایته تی و تورکایه تی و فارسایه تی و…

 له‌عنه‌تی الله یان لی بێت له‌ هه‌ركاتێك خۆر هه‌ڵدێت، وه‌ له‌هه‌ركاتێك منداڵێك له‌سه‌ر باوكی كوژراوی به دستی سیکولاره کان، یان هه‌ركاتێك منداڵێك و دایکیک و باوکیک و براییک له‌سه‌ر باوك و مندا‌ڵ و برای زیندانی كراوی ده‌گرێت، له‌عنه‌تی الله یان لیبێت هه‌ركاتیك موسوڵمانێك به‌هۆی فتوایه‌كانیانه وه مورته‌د ده‌بێت و ده رواته سه ر دینی سیکولاریسم و رازی ده بیت به یاسای سیکولاریسم و ده بیته لایه نگر و ئه ندامی یه کیک له حیزبه سکولارو مورته ده کانه وه، له‌عنه‌تی الله یان لیبێت هه‌ركات خوێنی موجاهیدیك حه‌ڵال ده‌كه‌ن، له‌عنه‌تی الله له‌وان و له‌ حاكمه‌ سیکولاره كانیان و حیزبه سیکولاره کان و هاوه‌‌ڵانیان و لایه نگرانیان بێت.

ئه م ده سته له مه لایانه ی که توشی ئه م گوناهه بونه زانایانیکن له‌سه‌ر ده‌رگاكانی دۆزه‌خ که پێغه‌مبه‌ر صلی الله علیه‌ وسلم ده‌فه‌رموێت: «دُعَاةٌ عَلَى أَبْوَابِ جَهَنَّمَ، مَنْ أَجَابَهُمْ إِلَيْهَا قَذَفُوهُ فِيهَا» بانگه‌وازكارانێك دێن له‌سه‌ر ده‌رگاكانی دۆزه‌خن، هه‌ركه‌س له‌گه‌ڵیان بێت له‌گه‌ڵ ئه‌وان فرێده‌درێته‌ ناوی. حذیفه ده لیت: وتم ئه‌ی پێغه‌مبه‌ری الله، وه‌سفیانمان بۆ بكه‌: پێی وتین:«هُمْ مِنْ جِلْدَتِنَا، وَيَتَكَلَّمُونَ بِأَلْسِنَتِنَا» ئه‌وان له‌ ئێمه‌ن و به‌زمانی ئێمه‌ش ده‌دوێن. وتم ئه‌ی پیغه‌مبه‌ری الله فه‌رمانت چیه‌ بۆمان، ئه‌گه‌ر بینیمان به‌ده‌ر كه‌وتن، فه‌رمووی: «تَلْزَمُ جَمَاعَةَ المُسْلِمِينَ وَإِمَامَهُمْ»^[۱]په‌یوه‌ست ببه‌ به‌ جه ماعه تی  موسوڵمانان و حاکم و پیشواکه یان.

---

[۱] متفق علیه / البخارى (۳۶۰۶ ، ۷۰۸۴) ومسلم (۱۸۴۷)

 باشه تویی شوینکه وتوی گه وجینراو تاکەی بیر ناکەیتەوە؟ تاکەی لەو خەوە قوڵەی غەفڵەت بەخەبەرنایەیت؟

حوکمی یاسای دانراوی سیکولاره کان کوفره و چه ك هه لگرتن و هه ولدان بؤ چه سپاندنی له ناو مرؤفه کاندا

ئا: هیمن بانی شاری

شتیك زؤر گرنگه له میژه ده مه ویت پیتان را بگه یه نم تکایه گویم بؤ رادیرن.

په یامه که م ئه وه یه که ته واو دلنیام و یه قینم هه یه هیدایه تی من و ئيوه و هیچکه سی تر له ده ست هیچ مرؤفیکدا نیه و ئه گه ر الله تعالی بریار بدات له رؤژیکدا یه ك ملیؤن کورد ده بنه موجاهید و به لکو کوردستان و غه یری کوردستانیش فه تح ده که ن ، به لآم ئه مه وئ ئه وه تان پئ بگه یه نم که هه ول و ماندو بونی من لیره وه ته نها وه ك ئه نجامدانی واجبیکی شه رعیه و له پاداشت زیاتر چاوه روانی هیچ شتیکی تر نیم و که سیش نازانیت من کیم و گرنگیش نیه هه رکه س گویم بؤ ده گریت و قسه م لئ قبول ده کات، یان گالته م پئ ده کات و به ناته واوم ده زانیت و جنیوی ناشیرینم پئ ده دات، به لآم لیشتان ناشارمه وه که هیدایه ت وه رگرتنی ته نها که سیك له لای من له وه خؤشتره که ته واوی دنیام بؤ بکریت به دیاری و بؤم برازینریته وه و به جوانی پیشکه شمی بکه ن .

به لآم با ئيوه ش له بیرتان بیت که هاتنی ئيمه له بؤ ئيوه ئيمتیحانیکه و هه ر له دنیا به زمانی خؤتان و به نه رم و نیانی پیتانمان راگه یاند که «رازی بوون به حوکمی یاسای دانراوی سیکولاره کان کوفره و چه ك هه لگرتن و هه ولدان بؤ چه سپاندنی له ناو مرؤفه کاندا ده بیته هؤی کافر بونی هه لگرانی و پاریزه رانی، ئه گه ر چی به ته نها وشه یه کیش پاریزگاری لئ بکریت».

بؤیه ئه و چه ند وشه یه م له که وانه شدا جیا کرده وه که باش باش بزانن ئيمه بؤ له ناودانی یاسای کوفر و هه لگرانی هاتوین و په رله مانی سیکولاره کان به ”بـــت” ده زانین و ئه ندام په رله مان و سه رؤکی حیزبه کان به ”طاغوت” ده زانین و پیشمه رگه و پؤلیس و هه مو ده زگا ئه منیه کان به ”بـتـپـه رســت” ده زانین به جؤريك که په رله مانی سیکولاره کان حه لال و حرامیان به ناوی ئازاد و یاساغه وه بؤ دیاری ده کات و ئه وانیش پابه ندی بریاری خواکه یانن که خودی په رله مان ده کات!

جیهاد و کوشتار و کؤششی ئيمه ش بؤ چه سپاندن و سه روه ر کردنی شه ریعه تی الله یه و ده لیین ده بیت قورئان حوکم بکات و هه مومان سه ربازی راپه راندنی فه رمانه کانی قورئان بین .

له و پیناوه شدا بئ باکین ئه گه ر ۷ ملیارد که س دژایه تیمان بکه ن و به شیت و ناته واومان بزانن، چونکه الله تعالی وه عدی سه رکه وتن و عاقیبه تی به ئيمه داوه و دلنیاین ئه گه ر ئيوه ش هاوکارمان نه بن الله تعالی خؤی له قاره دوره کانی دنیاوه هیدایه تی خه لكیك ده دات و ده یانیریت و ئاینه که ی خؤیان پئ سه ر ده خات .

(هذا وصلی اللهم وسلم علی نبینا محمد وعلی آله وصحبه الی یوم الدین ).

خودا چۆن بە ندەکانی ھیدایەت ئەدات؟

نوسه ر: مامۆستا ناصری سبحانی

ئەمە سونەتی ئیلاھیە کە حاکمە بەسەر ئینساندا: ئەگەر ئینسان خۆی ئامادە نەبوو ڕووبکاتە حەق وە بەھەندی بگرێت و قبوڵیکات خوا بە زۆر پێی قبوڵ ناکات، ئەمە یەک، وە چونکە مەتاعی حەیاتی دونیا جەزابیەتی ھەیەو ئەمانەش دڵی پێ خۆش دەکەن وە بە ڕەغبەتی خۆیان لە تەوەجوە بە ئایاتی خوا لادەدەن نەتیجەی دەبێتە ئەمە کە ئیمان نەھێنن، ئەمە نەک لەبەر ئەمە کە خوا بەچاوێکی تایبەت لەگەڵ ھەندێکدا مامەڵە بکات کە لەگەڵ ئەوەدا ئەمانە تەوەجوە بە ئایاتی خوا بکەن خوا نەھێڵێت ئیمان بێنن. لەم ئایەتەشدا بە عیبارەتێکی تر تەئکیدی ئەمە دەکاتەوە:

(وَلَوْ شَاء رَبُّكَ لآمَنَ مَن فِي الأَرْضِ كُلُّهُمْ جَمِيعاً)

وە ئەگەر خاوەنەکەت مەشیئەتی ببوایە، ئەگەر خاوەنەکەت بیویستایە کە تەواوی ئەوانە وا لەسەر زەویدان ئیمان بێنن گشتیان بەیە کەوە ئیمانیان دەھێنا، یەعنی ئەگەر خوا ئیرادەی بکردایە کە ئینسان دەبێت ھەمووی لەسەر ڕێگەی حەق بێت بەجۆرێکی تر خەلقی دەکرد، بە جۆرێک خەلقی دەکرد کە یا جەبرەن لەسەر ئەو ڕێگە حەرەکەت بکات و لانەدات وەک ئەم مەو جوداتە کە ھەر کامی مەحکومی سونەتێکی جەبریە، یا وەک مەلائیکە ئیستیعدادێکی تایبەتی پێ دەدا کە ھیچ کاتێک بەرەو سەرپێچی و نافەرمانی نەبات..

 بەڵام ئیرادەی خوا وابووە کە ئەم ئینسانە ئیستیعدادی جیاکردنەوەی حەق لە باتل وە توانایی ئینتیخابی یەکێک لەم دووانەی پێ بدرێت وەحەقی بۆ ڕۆشن بکرێتەوە لەدوای ئەوەش بۆ تاقی کردنەوەی سەرپشک بکرێت لە بەینی ھەڵبژاردنی حەق و باتلدا وە چاودێری بکرێت ئایا ئیستیفادە لە ھێزی عیلم وئیرادەی دەکات وە بە ڕێگەی حەقدا دەچێت یان ئیستیفادەیان لێ ناکات و بە ڕێگەی شەیتاندا دەڕوات، خوا لێرەدا ھیچ جۆرە دەخالەتێکی جەبری ناکات وە دەیھێڵێتەوە بۆ دوایی، دەیھێڵێتەوە بۆ کاتێک کە تەسفیەی حیساب دەکرێت، ھەم لە دوای ئیتمام حوجەت لە دنیادا ھیلاک دەکات و لەناو دەبات وەھەم لە ئاخیرەتیشدا بە (قِسط)دادوەری دەکات لە بەینیاندا، کەوابوو مادام ئینسان ئا بەم جۆرەیە کە ئێستا ھەیە تۆی داعی دەبێت چاوەڕوانیی بێ جێگەت نەبێت، وا چاوەڕێ نەکەیت کەمادام ئەوەی تۆ نمایشی دەکەیت حەقە وە بەیانەکانت یەکلایی کەرەوەن وە ھەرچی ئایات و بەڵگەی پێویستە ھەمووی نیشان دەدەیت ئیتر دەبێت ھەر کەس ئەم دەعوەتەی پێ دەگات و ئەم تەبیینەی بۆ دەکرێت ئیمان بێنێت، نا،   ئەوە چاوەڕوانیەکی بێ جێگەیە، ئیشی تۆ تەنھا ئەوەیە دەعوەت بکەیت بەو جۆرە فەرمانت پێ دەدرێت، دەعوەت بکەیت بە حیکمەت، بە موعظه ی حەسەنە، بە جیدالی ئەحسن، وە لە دوای ئەوە کارت نەبێت کەنەتیجە چییە، ئیمان دەھێنن یا نایھێنن ئەوە بەپێی ئەو سونەتە ئیلاھییەیە کە ئەوەش بەتۆ نەسپێڕراوە، داوات لێ نەکراوە کە حەتمەن دەبێت دەستی خەڵک بگریت و بیانھێنیتە سەر ڕێگە وە بیانگەیەنیت بە مەقصەد، تۆ داوات لێ کراوە کە دەعوەت بکەیت بۆ لای خەیر و ئینزار و تەبشیر بکەیت لە دوای ئەوە ئیتر سونەتی ئیلاھی کار دەکات لەم بەینەدا، ئیختیاری داوە بەخەڵک ھەر کەس ئیستیفادەی لەو ئیستیعدادانەی خۆی کرد بەپێی سونەتی ئیلاھی دەکەوێتە سەر ڕێگە وە ھەر کەسیش نەیکرد بەپێی سونەتی ئیلاھی گومڕا دەبێت، نە دەبێت چاوەڕوانیی وەھات ببێت کە ھەرکەس تەبیینت بۆ کرد بێتە سەر ڕێگە وە نە  واش تەصەور بکەیت لە دادوەری و قەزاوەت کردندا لە بارەی ئەوانەوە تۆ ھیچ جۆرە مافی دەخالەتکردنێکت پێ دراوە، نەخێر.

(أَفَأَنتَ تُكْرِهُ النَّاسَ حَتَّى يَكُونُواْ مُؤْمِنِينَ/۹۹)

جا ئەوە تۆ لە گەڵ ئەوەدا ئەم خەڵکە پێیان ناخۆش بێت ئیمان بێنن خەریکی بە زۆر ئیمانیان پێ بێنیت، بە زۆر بیانکەیت بە موئمین، نە، نابێت ئاوا ھەڵوێستێک بگریت بتەوێت بە زۆر ئەم خەڵکە ناچار کەیت  بۆ ئیمان، ئەوە وەزیفەی تۆ نیە، وەزیفەی تۆ دیارە وە بێ جێگە ھێزو توانای خۆت و کاتی خۆت صەرف مەکە لە شتێکدا کە بەتۆ نەسپێرراوە، کاتێک خەڵک پێیان ناخۆشە بێنە سەر ئەم ڕێگە تۆ ناتوانی بیانھێنیت:                                                     { وَ مَا کَان لِنَفسٍ أَن تُؤمِنَ إلاّ بِإذنِ الله}

ادامه خواندن خودا چۆن بە ندەکانی ھیدایەت ئەدات؟

ئه م ته فه ڕۆوقه. ئه مرێكه، خوا زؤتر ئیعلامی كردوه كه: ئه گه ر شؤرا نه ما، پێش تێ

نووسه ر: مه لا ئه حمه دی مفتی زاده

….ئامان عه زێزه كانم
…. ئامان عه زێزه كانم
…. ئامان عه زێزه كانم ! ئه م ته فه ڕۆوقه. ئه مرێكه، خوا زؤتر ئیعلامی كردوه كه: ئه گه ر شؤرا نه ما، پێش تێ….
 …. وه ختی وتمان: ته فه ڕۆوق پێش تێ و؛هه ركه سێ بۆخوه ی هه وڵ ئه دا؛جا- ئیتر- هه ر موسوڵمانێ خوه ی و، زانێنی خوه ی؛ نێه تی خوه ی، كه چۆن ڕێگه ی خوا، دوباره ڕۆشن كاته وه بۆ خه ڵك، و؛به پی ئه حوالی خه لك، چ نه تێجه ییك له ته قالای ،باربێ ! نه تێجه ی ئه وه كه منی هێچ وپوچێ نالایق، له ناو جه ماعه تێكی موسوڵمانی باشا،كارم كردوه،ئه وه یه كه :جه ماعه تی له و خه لكه موسڵمانه بؤنه ته هاو مه سێر،چ ها و مه سێر!؟من،به نوكه ری هه مۆتانم .چ هاو مه سێر !نه !به ناو هاومه سێرن؛ ئه گه رنه ،هه مؤهه رزه حمه ت كێشن و،د ه ردێسه ر قه بؤل كه رن. هه ر كام وه ك كه سێ، كه خوه ی ؛ مه سئوول بێ له به ر خاتر ڕێگه ی خواو، له به ر خاتر به نده گانی خوا.هه ركام، ئه و هه مؤ عه زابه قه بۆڵ ئه كه ن ،كه میقدارێكی ئاگام لی ێه ؛ ئه زانم. وه ڵی:به ناو هاوڕێگه ین به یه كه و. وه ختیك ئێمه بوینه جه ماعتیك ، به یه كه وه و هاوڕێگه،…. فكرم كردوته وه كه :ئیمه یش ، نمونه یك چكوڵه له ئومه تی ئیسلامێ، كه دوای ئه وه ئه م ته فه رّوقانه پیش هاتوه، له وڵاتێكی ئیسلامیا،وجودمان هه یه، ئه بی ئه و نه زمه، وا ئیسلام داێناوه ، هه روا،له مه سائل فه ردێمانا ئه وانه ، واناسراوه وئه زانێن و به ڵه دێن : نؤیژ،رؤژو،موعامه ڵات،باقێ مه سائل هه مؤ، موقه ێه دین به قانؤن و نه زمی دێن بێ؛ له مه سائلی جه معی و ئیرتباتی عومومێشمانا، موقه ێه دبێن…..
 ته نیا ته كلێفی ئه و جه ماعه ته كه به عونوانی ((مه جمؤعه یێك شه بیێه به یه ك ئومّه ت))مه تره حن،ئه وه یه كه بؤ به ڕێوه چؤنی كارگه لیان، ئه وه شورا، وا خوا ده ستؤری فه رموه له ناو ئه م مه جمؤعه یچا دور وس بێ…
 داخی داخانم ! زؤر هه یه ، كه ئه وانه وا نیعمه تی زؤرتریان هه یه – چ نیعمه تی مادّێ و، چ نیعمه تی مه عنه وێ- له باتێ موته وازیعترین ، با ئه ده ب تر بن نسبه ت به خودا و خه ڵك، پۆز په یا ئه كه ن ! غورۆر په یا ئه كه ن به سه ر خه ڵكا!!!
 داخی داخانم! واپێش تێ كه: كه سانێك به ئێتکای ئه وه كه عیلم یان هه یه ، پیان خؤش نه بی: په ێره وی بكه ن له و شورا، كه من ته عێینم كردوه! چونكه پیان وابێ كه: ئه گه ر دو كه لیمه و له تێ فره تر بزانن، ئێتر كه سری شه ئنه بؤیان كه په ێره وه ێ بكه ن له جه ماعه تی شۆرا!!! 

بوه خشه  كاكه گيان ! مه كريو چه ميه م گنو پي ژه نيته ؟

ئاماده كه رده ي :  كناچي  بيساراني

جوان فره ئارام و مه تين نزيكو شو ژه نه كيوه بي و فره  ماقولانه  واتش :  بوه خشه  كاكه گيان ! مه كريو چه ميه م گنو پي ژه نيته  و كه ميه له ززه تش چه نه به رو ؟

شو ژه نه كي  كه  ئه سله ن  ئينتزارو  ئي جوره قساشه  نه ويني  و حه ساوي گيج بيه بي ، پسه و چه خماخي هورگرساو  جه  وه رو ده گاينه و  وه رو چه مو ئا گرده  خه لكه يوه  ئنگه توره بيه بي  كه  ره گي گه رده نيش به رپره يبيني  و يه خي جوانه كه يش گيرته و  كواش  به ديواره كه رو نرخناش سه ره شه ره كه  : ئه  ري خويري  پيسه و پاسه په نه كريا ي …. مه گه ر و يت ئه داو واله ت نيه ن ؟! ويتو  … گوو موه ردی و …. بريزه ره  … خه جاله ت نمه كيشي ؟

به لام جوانه كه هيمنانه  و بي ئانه يه جه  دژمانه كا  ويش  ليل  كه رو  يا ن  كاريه كه رو ، هه ر پاسه  ماقولانه و ژيرانه  واتش : بوه خشه كاكه گيان ، فكر  نه كه ريني  ئي گرده ناراحه ت بي و جه ويت خيره ت نشان به ي ، ديم گردو خه لكو وه رو  ده گاي خه ريكيني  بي ئيجازه و شمه   ته ما شا   مه كه راو له ززه ت مه وه را ،  من واتم حه دي ئه قه ل  جه شمه ئيجازه گيرو كه نامه رديم نه كه رده بو … ئيسه يچه  يه خيم  ويل كه ره   منيچ جه خه يره يش  گوزه رياني و  ئا  له ززه تمه  گه ره ك   نيه ن .

شوو ژه نه كي  هه رپاسه  كه  يه خي  جوانه كه يش  گيرتيبي ، گوليزو ده ميش قوت داو چيرو چه ميوه  ته ماشاو ژه نه كيش كه رد …. شوه زاناش كه ويش كه رده نش به ويش  و جه خه جاله تينه  ده سيش شلي بيي و سه ره ش  وسه ره  .

لەمالی خەلكی لەسەر ریش دەكوژرێن.

دوای ئەوەی هێزە سیکولاره كانی فەرەنسی و مالی زۆربەی ئەو شوێنانەیان گرتەوە كە لەژێر 

دەسەلاتی هێزە ئیسلامیەكان بوو،ئیستا هێزە سیکولاره كانی (فەرنسی و مالی) خەریكی كوشتنی خەلكی بێتاوانن بەشێوەیەكی ئاوا ئەوەی ریشی هەبێ بەسە بۆئەوەی تۆمەتی ئیرهابی پێوە بلكێنن و حوكمی كوشتنی بەسەرا بسەپێنن،

 هێزەكانی فەرەنسی خەلكیكی زۆریان كوشتوە خەلكێكی زۆری دیهاتەكان شوێنی خۆیان جێهێشتوە روویان كردۆتە شارەكان بۆ ئەوەی نەكەونە بەر ئەو قەتلوعامەی فەرەنسیەكان دەیكەن لەهەمان كاتیشدا زۆرێك لە لاشەی ئەو كەسانە نەنێژراوە كە لەدەروەی دێهاتەكان گولە باران كراون.